Fernando Nunes, de discrete miljonair die Martifer kocht

"Viseu en de regio zijn een voorbeeld van transformatie en vooruitgang, met behoud van de kenmerken die de basis vormen van de unieke identiteit. Wat bereikt werd, was het resultaat van de wil om te weerstaan wat onontkoombaar leek; het symboliseert de drang tot hervorming, verandering, verbetering en vooruitgang." In 2000 koos Jorge Sampaio Viseu voor de viering van 10 juni, de Dag van Portugal, Camões en de Portugese Gemeenschappen.

Fernando Nunes, president van Visabeira, zat op een van de voorste rijen. Het was die dag dat hij het lint ontving dat hem de rang van Grootofficier in de Orde van Prins Hendrik de Zeevaarder verleende. De zakenman die van Viseu de thuisbasis van Visabeira maakte (zelfs in naam) – en waar hij het nooit heeft verlaten – luisterde naar de toenmalige president van de Republiek die sprak over immigratie en de noodzakelijke politieke compromissen tussen partijen en parlementaire fracties om "de hervormingen die we nodig hebben" door te voeren. Hij benadrukte dat "ons land na decennia van stagnatie en isolement, en ondanks de problemen die aanhouden of ontstaan, de afgelopen twintig jaar ingrijpend is veranderd."

Visabeira werd precies 20 jaar geleden opgericht. Op 12 mei 1980 richtten twee broers (drie jaar oud), Fernando en Daniel – die na de Revolutie van 25 april met hun families uit Mozambique waren teruggekeerd – een bedrijf op om te profiteren van de eerste stappen in de digitalisering van de telecommunicatie in een land dat net een regering onder leiding van Francisco Sá Carneiro (die in december van dat jaar zou overlijden) had gekozen.

Het begon allemaal met de telecommunicatiesector, die ook de aanleg van energie-infrastructuur omvatte. Het land had behoefte aan ontwikkeling. Investeringen waren nodig. Fernando Nunes was afgestudeerd als elektrotechnisch ingenieur in Zuid-Afrika. Dit blijft, via de subholding Visabeira Global, die Constructel als een van haar hefbomen heeft (en een kapitaalpartnerschap met Goldman Sachs), de belangrijkste bedrijfstak van de groep, die twee andere subholdings heeft: een voor de industrie en een voor toerisme en vastgoed. Samen vertegenwoordigen ze al een geconsolideerde onderneming met een waarde van meer dan twee miljard euro. Tegen de tijd dat ze 20 jaar oud waren, genereerden ze een omzet van 100 miljoen.

De vrucht, zeggen ze, van grote ambitie. En van Fernando Nunes' "plezier" in overnames. "Visabeira zal zeker slagen, waar het ook naartoe gaat", vertelde Fernando Ruas, de historische burgemeester van Viseu, aan Observador. Hij herinnert zich ook de "dodelijke propagandisten" die in de beginperiode niets anders verwachtten dan een faillissement voor Visabeira. "Niet alleen is het niet mislukt, maar het is ook gestaag gegroeid", benadrukt hij met zichtbare voldoening.

Het interview dat hij per ongeluk gaf

Hoewel infrastructuur en bouw de belangrijkste bedrijfstakken zijn, leveren de industrie en het toerisme Fernando Nunes uiteindelijk op wat hij niet leuk vindt: verliezen (in sommige jaren) en media-aandacht die hij vermijdt.

Hoewel hij er niet voor terugdeinst om foto's te maken tijdens evenementen die verband houden met zijn bedrijven, weigert hij alle interviews. Hij heeft er in zijn 45 jaar bij Visabeira nog nooit vrijwillig een gegeven. Maar hij is betrapt. Het bedrijf zegt dat hij tijdens een van deze evenementen met een lokale radiojournalist heeft gesproken, zonder te weten dat het gesprek werd uitgezonden. Er zijn geen gegevens (Observador kon er geen vinden), maar het "interview dat hij gaf zonder het te willen geven" zal de geschiedenis ingaan.

Maar dat weerhoudt zijn managers er niet van om dat te doen. En zijn oudste zoon ook niet, die hij naar beide oprichters van Visabeira vernoemde. Fernando Daniel, eveneens ingenieur, is al de nummer twee van de groep. Hij is vicepresident, zit aan dezelfde tafel als Nuno Terra Marques als CEO (uitvoerend voorzitter), en is president van Visabeira Turismo. Hij is nog geen 30. "Mijn doel is om de Visabeira-groep te blijven helpen groeien. We hebben een exponentiële groei doorgemaakt en ik wil natuurlijk niet dat die afneemt. De sky is the limit, en we willen altijd verder. En dat is mijn doel: doorgaan. Nooit op iemands tenen trappen. Degenen die er al langer werken, moeten gerespecteerd worden. Ik wil mijn grenzen niet overschrijden. Altijd luisteren naar mijn ouderen is altijd mijn motto. Daarom is het mijn doel om op alle vlakken bij te dragen aan de groei van de Visabeira-groep", verklaarde de oudste zoon van Fernando Nunes in een van deze interviews. Hij had niets dan woorden van trots en lof voor zijn vader. "Hij is mijn idool", bekende hij, en voegde eraan toe: "Elke stap die ik wil zetten, is door hem geïnspireerd."

Zijn vader "kwam waar hij nu is dankzij hard werken" en "zijn eigen verdienste". Fernando Nunes sprak nooit over zijn familie, noch over de tragedie die hen trof toen Daniel, de broer die Visabeira mede oprichtte, in 1985 omkwam bij een auto-ongeluk. Tegenwoordig is hij naar hem vernoemd: een straat in het stadje Pinheiro, in de parochie Santos Evos, op 10 kilometer van de stad Viseu, waar zijn ouders vandaan kwamen. De dochter van Daniel Nunes behoort ook tot de groep en heeft ongeveer 1,4% van de aandelen in handen.

Daniel speelde ook de rol van de drie zonen van Fernando Nunes. Hun middelste naam is Daniel, hoewel hij altijd wordt genoemd wanneer het over de oudste gaat, om verwarring met hun vader te voorkomen. De jongste, een tweeling, is nu 23. João studeerde economie en zit al in de raad van bestuur van het nieuw opgerichte Visabeira Pro, een shared services-bedrijf binnen de groep. Francisco, afgestudeerd in management, werkt ook al voor de groep, maar hij heeft nog geen zetel in de raad van bestuur. Ze wonen echter allemaal vergaderingen van alle afdelingen bij, inclusief de algemene raad en de raad van commissarissen zelf. Dit is het bestuursmodel dat Visabeira heeft gekozen. Fernando Nunes is momenteel voorzitter van dit niet-uitvoerende orgaan. Maar hij is nauwelijks niet-uitvoerend.

Visabeira is het gezicht van het overnamebod dat op Martifer is gelanceerd om een kerngroep te vormen met Mota-Engil en Irmãos Martins

Er zijn verschillende verslagen aan Observador verschenen over het dagelijks leven van "Eng. Fernando", die altijd met zijn werk geassocieerd wordt. Daarom wordt er geen enkele strategische beslissing genomen die hem niet aangaat. Veel beslissingen beginnen juist bij hem. Er lijkt geen twijfel over te bestaan dat de aankoop van Vista Alegre Atlantis, Bordallo Pinheiro, de overname van Martifer – de meest recente –, de internationale expansie, of zelfs de toetreding van Cristiano Ronaldo tot het eeuwenoude keramiekbedrijf, allemaal zijn stempel hebben gedrukt. "De beslissing is altijd van hem." Niemand neemt een beslissing zonder de uiteindelijke analyse van Fernando Nunes, geeft Alberto Figueiredo Lopes, die zitting heeft in de algemene raad van bestuur van Visabeira en in de beginjaren van het bedrijf met "Eng. Fernando" heeft samengewerkt, toe aan Observador.

Connectie met de politiek? Het overkomt iedereen.

Eind maart 2009 reisden José Sócrates, toenmalig premier, en zijn minister van Economie, Manuel Pinho, naar Caldas da Rainha om de heropening van Bordallo Pinheiro te vieren. Verwikkeld in een zware financiële crisis, werd het bedrijf overgenomen door Visabeira, met de zegen – of zelfs de steun – van de socialistische regering. "Het is een nieuw begin, een herstart", stelde José Sócrates tijdens dat bezoek. Een nieuw begin dat, voegde hij eraan toe, "met enthousiasme" en zonder "gezeur" moet zijn. Evenzo prees Manuel Pinho, die Bordallo's redding een "bijna wonder" noemde, de ondernemers die "niet opgeven en zich bij de crisis neerleggen" en noemde Visabeira "een bedrijf met visie".

Maar Fernando Nunes heeft een bijzondere voorliefde voor het nieuw leven inblazen van deze historische bedrijven, die op de rand van uitsterven stonden. Dat deed hij met Bordallo, en rond die tijd ook met Vista Alegre Atlantis.

Ângelo Correia, voormalig minister en vriend van Fernando Nunes, vertelde Jornal de Negócios over een gesprek dat hij had met de eigenaar van Visabeira: "'U neemt een groot risico.' En hij antwoordde: 'U hebt het mis.'" "En hij had gelijk," gaf hij toe.

De keramieksector was niet geheel onbekend bij Visabeira.

Vorig jaar, bij de viering van het 200-jarig bestaan, ontving Vista Alegre een onderscheiding van president Marcelo Rebelo de Sousa, namelijk de titel van erelid in de Orde van Prins Hendrik de Zeevaarder.

Tijdens het Sócrates-tijdperk werd Visabeira vaak een bedrijf van het regime genoemd. Fernando Ruas betwist dit – het moet dus een bedrijf van alle regimes zijn. Visabeira's historische band met Portugal Telecom – waarvan het leverancier en aandeelhouder was – zorgde er ook voor dat het een connectie had met wat later Nos zou worden (toen PT Multimédia werd gesplitst). Deze band verzwakte alleen met Altice, dat zich tot andere leveranciers wendde. Tussen 2007 en 2013 genereerde Visabeira meer dan 600 miljoen euro aan inkomsten voor PT, volgens het boek "De Implosie van PT". Het trad toe tot de aandeelhoudersstructuur van Portugal Telecom om, samen met Caixa Geral de Depósitos, als tegenwicht te dienen tegen Banco Espírito Santo. Het duurde even voordat het vertrok, omdat Portugal Telecom al een schim was van wat het ooit was en al Pharol heette.

In deze periode won hij een openbare aanbesteding voor de aanleg en exploitatie van een landelijk glasvezelnetwerk. De staat speelde een belangrijke rol in al deze processen. Caixa Geral de Depósitos en AICEP Capital, de durfkapitaaltak van AICEP, waren investeerders in Visabeira Global.

Of hij nu wel of niet tot de bedrijven van het regime behoorde, Fernando Nunes heeft nooit publiekelijk zijn politieke voorkeuren uitgesproken. Hoewel hij bij wat nu "zijn" Vista Alegre is, verschillende directeuren met meer rechtse banden heeft gehad. Paulo Portas, Miguel Poiares Maduro, Luís Marques Mendes en José Luís Arnaut hebben allemaal in de raad van bestuur van Vista Alegre gezeten of zitten er momenteel in.

Viseu wordt al sinds jaar en dag beschouwd als de "cavaquistão" (stad van de cavaquisten). Daar geniet de PSD veel steun en wint ze stemmen. Sommigen geven daarom toe dat Fernando Nunes misschien ook een voorkeur heeft. Maar dat zegt hij niet. Hij neemt niet deel aan campagnes en toont ook niet openlijk zijn steun. Fernando Ruas geeft toe dat hij ook nooit om zijn steun heeft gevraagd: "Hij doet wat hij wil. Het verandert mijn mening helemaal niet."

Zijn vriendschappen omvatten echter politici van verschillende partijen. Het is geen geheim dat hij een hechte vriendschap had met Jorge Coelho ( overleden in 2021 ), een voormalig minister van de Socialistische Partij en voorzitter van Mota-Engil, afkomstig uit Mangualde, vlakbij Viseu.

Jorge Coelho is niet uniek. "Hij hecht veel waarde aan relaties met mensen", voegt Fernando Ruas eraan toe. Deze woorden worden bevestigd door verschillende contacten die Observador voor dit profiel heeft gelegd. Fernando Nunes is zo iemand.

De festiviteiten in Viseu en hun donderdagdiners

Iedereen die in de jaren 80 het nachtclubcircuit bezocht, kon Day After in Viseu niet negeren. Er was (en is er nog steeds) zelfs een kartbaan. Verschillende dansvloeren. En het lag in het midden van het land. De club opende in 1986 en sloot 20 jaar later als reguliere nachtclub. Maar hij verdween niet. Hij bestaat nog steeds, met diverse voorzieningen, waaronder een Expocenter. En de deuren gaan open voor evenementen. Maar er is elk jaar wel een speciaal evenement. In september verandert Day After, eigendom van Visabeira, in een nostalgische plek. Een samenkomst van honderden vrienden om de hele nacht te dansen.

Het begon allemaal in 1993. Eduardo Pinto, een geboren en getogen Viseuaan, die in de jaren 60 de band "Os Tubarões" leidde, organiseerde dat jaar een reünie voor zijn vrienden uit Viseu, geïnspireerd door de dansen van de vrijwillige brandweerlieden tijdens de Feira de S. Mateus. Drie jaar later keerde de bijeenkomst terug en vanaf 2000 werd het een jaarlijks septemberfeest, met de steun van Visabeira en de gemeenteraad van Viseu. OMA ("De Beste Jaren") vindt plaats op de Dag Erna. Dit jaar staat de reünie gepland op 27 september, met Xutos & Pontapés als headliners. Het is meer dan alleen een gezellig samenzijn geworden. Fernando Nunes is een vaste gast. En hoewel hij niet van media-aandacht houdt, schuwt hij het niet om foto's te maken.

"The Best Years" staat immers synoniem voor gezelligheid, en Fernando Nunes wordt altijd omschreven als iemand die deze persoonlijke kant, die hij graag met vrienden ontmoet, sterk promoot. Het is dan ook niet verwonderlijk dat sommige van deze vrienden of goede kennissen bij hem thuis zijn uitgenodigd voor het avondeten – en om te koken. Fernando Nunes "houdt enorm van gasten ontvangen", benadrukt Ruas. Fernando Nunes is niet iemand die graag kookt. Handwerk is hem bijgebleven. Zijn vader was kleermaker. Maar hij zegt geen nee tegen een goede maaltijd.

Wanneer mogelijk houdt hij op donderdag diners met vrienden (een relatief kleine groep). Dit zijn de donderdagdiners, waar weinig gasten uit Visabeira zullen zijn. "Hij onderhoudt vriendschappen", voegt Alberto Figueiredo Lopes toe, die hem ook toezegt dat Fernando Nunes goed voor zijn gezondheid zorgt. Naast zijn liefde voor sporten gaat hij al heel vroeg naar de sportschool. Niet zo vaak als hij zou willen. Het leven staat het hem niet toe. De sportschool "For Life" in Visabeira is zijn toevluchtsoord. Het is een passie die hij deelt met zijn kinderen. Fernando Daniel geeft in ieder geval toe dat het een hobby voor hem is, samen met het bespelen van de drums, een instrument dat hij al op jonge leeftijd begon te bespelen en dat hem later in een band bracht. Het was ook deze passie die leidde tot een van Fernando Daniels eerste projecten binnen de Visabeira-groep, Day After, in 2016. Tegenwoordig is de muziek anders.

Een familie genaamd Nunes en een andere genaamd Aveiro

Familie is de kern voor Fernando Nunes. Zijn vrouw, Ana Paula, een psycholoog, versterkt de band die ouders en drie kinderen verenigt. Ze gaan samen op vakantie. "Hij is een familieman," verzekert Fernando Ruas. En hij voelt zich op zijn gemak bij de steun van zijn kinderen voor Benfica, die in tegenspraak is met zijn steun voor Sporting – Ruas, Nunes' voetbalpartner, verzekert dat ze tijdens hun laatste paar uitstapjes naar Alvalade altijd met een overwinning zijn weggekomen.

Het vermogen van het echtpaar wordt door Forbes geschat op bijna € 1,6 miljard. In 2024 stonden ze op de tiende plaats van de rijkste mensen van Portugal. Ze worden ook genoemd in het initiatief "The Most Powerful" van Jornal de Negócios. Iedereen in Viseu kent hen. Hij is vriendelijk in het openbaar. Hij wordt omschreven als nuchter en zonder ijdelheid. "Hij wil niet het gesprek van de dag zijn", voegt Alberto Figueiredo Lopes eraan toe.

Maar als hij geen aandacht wil, zal het bedrijfsleven hem veroordelen tot media-aandacht. Hij ging een partnerschap aan met de voetballer met de meeste volgers ter wereld op alle sociale netwerken. Cristiano Ronaldo werd aandeelhouder van Vista Alegre in Portugal (10%) en Spanje (30%), met plannen om het merk uit te breiden naar het Midden-Oosten en Azië, waar CR7 zijn deuren opent.

"Vista Alegre en Bordallo Pinheiro zijn merken die ik altijd al enorm heb bewonderd en waar ik een vaste klant van ben. De mogelijkheid om de globaliseringsstrategie van Vista Alegre als luxe lifestylemerk te ondersteunen, is voor mij als Portugees een bron van trots. Samen zullen we er alles aan doen om dit nationale icoon van uitmuntendheid te promoten en het tot de beste merken ter wereld te rekenen", verklaarde Cristiano Ronaldo toen zijn deelname aan de maatschappij werd aangekondigd. In de verklaring waarin de samenwerking werd aangekondigd, zei Fernando Nunes: "Met groot enthousiasme verwelkomen we Cristiano Ronaldo als onze investeerder, die op dit moment de fusie vertegenwoordigt van twee van de meest relevante en unanieme Portugese merken. Cristiano Ronaldo is een onlosmakelijk onderdeel van Portugal. Hij slaagt erin de naam van ons land tot in de verste uithoeken van de wereld te brengen, met een imago van hard werken, toewijding, vriendelijkheid en immens talent. Hij is echt een wereldwijd merk."

Cristiano Ronaldo is een wereldwijd merk dat een band met familie en het land koestert. Fernando Nunes is hetzelfde.

Van Mozambique naar Viseu, waar het van steen en kalk is gemaakt

Fernando Nunes werd geboren in oktober 1956 (hij is 68 jaar oud) in Lissabon. Hij wordt echter altijd geassocieerd met Viseu. Hij werd geadopteerd door het land Viriato, dat hem ook adopteerde. Maar wanneer hij kan, keert hij terug naar Mozambique, waar hij zijn jeugd doorbracht.

Hierdoor begon ook de internationalisering van de Visabeira-groep, die zich uitbreidde naar telecommunicatie, bouw, energie en zelfs toerisme. De banden met Mozambique zijn talrijk en het Afrikaanse land werd een symbool van zijn oorsprong. Het hielp de Portugese regering vaak met diplomatieke contacten. Naar verluidt hielp het bij het oplossen van een probleem dat Portugal had met de Cahora Bassa-dam.

“Het is een bijna viscerale relatie”, zegt Figueiredo Lopes.

Hij heeft veel van de wereld gezien. Veel daarvan heeft hij om professionele redenen onthuld. Hij maakte deel uit van verschillende zakendelegaties op officiële bezoeken. Velen waren met Jorge Sampaio, de president die hem de onderscheiding gaf. En die, naar verluidt, altijd vroeg: "Wat doet onze vriend Fernando dat hij, ongeacht hoe laat hij aankomt, altijd een chauffeur klaar heeft staan om naar Viseu te gaan?" Hij adopteerde de geboorteplaats van zijn ouders. Hij stichtte daar Visabeira. En hij is er niet weggegaan. En hij zal er ook nooit uit eigen beweging weggaan. "Veel van wat hij [in Viseu] deed, hadden publieke initiatieven kunnen zijn", zegt Fernando Ruas, die de Olympische zwembaden als voorbeeld noemt. "Hij creëert banen en is een goede vriend van Viseu." De burgemeester windt er geen doekjes om: "Ingenieur Fernando was een van de beste dingen die ons [in Viseu] zijn overkomen."