Parasport in Duitsland in gevaar

Drukbezochte, bijna uitverkochte sportlocaties, honderden sporthoogtepunten en meer dan 60 uur live-uitzendingen op de Duitse tv-zenders ARD en ZDF. Er werden zo'n 2,4 miljoen kaartjes verkocht voor de Paralympische Spelen in Parijs in 2024.

Dit is het hoogste aantal deelnemers aan de Paralympische Zomerspelen sinds de Olympische Spelen van 2012 in Londen (2,7 miljoen). Kortom, de Paralympische Spelen van vorig jaar waren een groot succes.

"Als je naar de Paralympics kijkt, lijkt alles perfect. We staan ​​er goed voor met 'Team D Paralympics' en hebben grote successen geboekt", zei Flora Kliem in een interview met DW. De paraschutter deed voor het eerst mee in Parijs en is een jaar later nog steeds gefascineerd door de sfeer.

Maar achter haar enthousiasme schuilt een ontnuchterende constatering. "Als je achter de schermen kijkt," zegt de 27-jarige, "zie je welke structurele problemen er zijn."

Geen toegankelijkheid in sporthallen

Terwijl parasporten aan de top steeds professioneler worden, ontbreken fundamentele zaken op lokaal niveau. Veel sportscholen zijn nog steeds niet toegankelijk en veel sportaanbod is niet inclusief, bekritiseert de paralympische sporter. "Het is onacceptabel dat je als persoon met een beperking moet vechten om te mogen sporten. Dat is een enorm probleem."

Kliem kent deze problemen uit eigen ervaring, want de boogschietbaan van haar vereniging in Göttingen was een paar jaar geleden ook moeilijk toegankelijk voor mensen met een beperking. "Ik heb nu de luxe van een toegankelijke boogschietbaan, die is omgebouwd omdat ik hier schiet. Maar dat hebben we niet overal."

Ongeveer 55 procent doet niet aan sport

Aan de ene kant een gebrek aan toegankelijkheid en aan de andere kant een tekort aan coaches. Volgens het laatste Sportontwikkelingsrapport van de Duitse Olympische Sportbond (DOSB) is het aantal trainerslicenties de afgelopen jaren continu gedaald. Waar er in 2020 nog meer dan 45.000 licenties werden afgegeven, is dit aantal in 2024 met ongeveer 15 procent gedaald.

Bovendien blijkt uit het Participatierapport 2021 van de federale overheid dat ongeveer 55 procent van de mensen met een beperking niet aan sport doet. Bij kinderen en jongeren zonder beperking is dat aandeel daarentegen slechts 27 procent.

"Sport bevordert de gezondheid en de sociale interactie", zegt Kliem. Hij benadrukt: "Vooral voor kinderen met een beperking is het belangrijk dat zij dezelfde toegang hebben tot sport als alle andere kinderen."

Betere training voor coaches

Dr. Leopold Rupp van de Duitse Gehandicaptensportjeugd (DBSJ) bekritiseert eveneens de ongelijke behandeling van Duitse sportprogramma's. "Sportinfrastructuur moet drempelvrij zijn", waarschuwt Rupp, en voegt eraan toe: "Er moeten ook instructeurs zijn die sport kunnen aanbieden aan kinderen in een rolstoel of kinderen met een visuele beperking. Mensen moeten vertrouwen hebben in het werk van een coach en een goede opleiding in het veld hebben", aldus de 32-jarige in een interview met DW.

Rupp, die in 2012 als wedstrijdschutter deelnam aan de Paralympische Spelen in Londen, ziet de aanzienlijke afname van het aantal vrijwilligers als een groot probleem voor jonge atleten in de paralympische sport. Paralympische sporten, zegt hij, zijn aanzienlijk afhankelijker van vrijwilligersstructuren dan Olympische sporten.

Kliem: 'Ik beschouw dit als een marteling'

Voor Kliem, die momenteel haar lerarenopleiding afrondt en tegelijkertijd aan wedstrijdsport doet, liggen de problemen op een ander vlak: school. "Het is een enorm probleem dat kinderen met een beperking vaak worden uitgesloten van lessen lichamelijke opvoeding", vertelde de toekomstige leerkracht aan DW. "Soms moeten kinderen toekijken terwijl anderen sporten, en ik beschouw dat als een marteling. Dat moet veranderen."

Zelfs als kinderen in staat zijn om aan sport deel te nemen, zegt de leraar in opleiding, vermijden veel leraren om ze in hun lessen te integreren. In plaats daarvan "worden de kinderen dan geïnstrumentaliseerd, bijvoorbeeld om tijd te verspillen. Dit geeft ze een heel andere status in de lessen lichamelijke opvoeding", zegt Kliem. "Dit sluit ze uit van de klasgemeenschap, en er moet een oplossing worden gevonden."

Er zijn bijvoorbeeld sporten die inclusief zijn en die je tijdens de lessen lichamelijke opvoeding zou kunnen uitproberen. "Niemand kan me vertellen dat je niet alle kinderen een blinddoek zou kunnen geven en dan bijvoorbeeld blindvoetbal of zitvolleybal zou kunnen uitproberen," zei de atleet.

Rupp ziet met name behoefte aan verbetering wat betreft het gebrek aan lerarenopleidingen. Dit moet aanzienlijk worden verbeterd, zegt de Paralympische atleet. "Leraren moeten de mogelijkheid krijgen om kinderen met een beperking te laten deelnemen aan lessen lichamelijke opvoeding." Dit is essentieel, zegt Rupp.

Rupp: "We hebben geduld nodig"

De problemen op het basisniveau van de parasport zijn duidelijk zichtbaar en kunnen de komende jaren ook gevolgen hebben voor de elite. Duitsland loopt nu al achter op de wereldelite en moet toekijken hoe andere landen steeds succesvoller worden.

Tijdens de laatste Paralympische Spelen in Parijs wonnen Duitse atleten 49 medailles, in 2021 in Tokio wonnen ze er 43 en in 2016 in Brazilië wonnen ze er 57. China was vorig jaar het beste land met in totaal 220 medailles, gevolgd door Groot-Brittannië (124) en de VS (105).

"Als we internationaal weer willen verbeteren, hebben we langdurige, zinvolle sportfinanciering met zinvol jeugdwerk nodig", zegt Rupp. De resultaten zullen waarschijnlijk pas de komende jaren zichtbaar worden. "Daar heb je veel geduld voor nodig", zegt de 32-jarige.