'Robbie zal spelers laten stuiteren. Hij brengt geen negativiteit en laat het niet alleen om hem draaien.'
Declan Bogue
KIJK naar Bernard Flynn, die huppelt van opwinding.
Als het anders was geweest, had hij zondag misschien wel langs de zijlijn gestaan, op de schouder van Robbie Brennan, zoals hij dat bij Kilmacud Crokes deed.
Het is niet subtiel om dit te zeggen, maar zijn gezicht paste niet. Zijn eerdere kritiek werd in bepaalde kringen niet gewaardeerd. Hij heeft echter zijn standpunt ingenomen en zal dat blijven doen.
Met Meath-kleuren vastgepind aan alles wat vastgeschroefd of gebetonneerd is, smelt al het andere weg. Het maakt niet uit.
Meath. Zijn. Terug. Dus terug. Je kunt maar beter geloven.
"Meath zal er zijn wanneer we weg zijn en of we nu winnen of verliezen. Kijk maar naar wat er nu in de regio gebeurt en het vertrouwen dat de jonge jongens hebben. Ik werd vorige week 60 en ik heb het al jaren niet meer gezien," zegt Flynn.
Ik ben ontzettend blij en opgetogen om te zien wat er gebeurt. Wanneer heb je voor het laatst een Meath-team gezien dat echt ergens achter stond?
En daar hoeft voorlopig geen einde aan te komen. Hij verzamelt zijn argumenten en tegenargumenten die de mogelijkheden van Meath benadrukken en Donegal ondermijnen.
"Er staat enorme druk op Donegal. Op Jim McGuinness en de terugkeer van Michael Murphy. Ik denk dat we een serieuze kans maken. Een serieuze kans."
Hij is goed op dreef. Ga met hem mee.
Kijk naar (Oisín) Gallen sinds Murphy terugkwam? Hoeveel aanvallers zijn er verbeterd? Hij is zo'n krachtige leider en figuur dat er misschien te veel door hem heen is gegaan.
Ik had niet verwacht dat hij zoveel zou voetballen en ik weet niet zeker of dat wel de juiste manier is om een All-Ireland te winnen. Als je naar de All-Ireland finale gaat en Michael Murphy je belangrijkste man is, dan zou ik niet teleurgesteld zijn als ik de manager van de tegenstander was.
De schijnwerpers zijn op hem gericht.
"Kijk eens naar het verschil in onze spelers. De glimlach en het zelfvertrouwen. We hadden Andy McEntee en Colm O'Rourke, daarvoor Banty McEnaney, maar het was niet makkelijk voor veel van die spelers, goede spelers."
Er hangt nu een sfeer die de juiste is. Robbie zorgt ervoor dat spelers gaan springen. Er is plezier, er is spanning. Hij scheldt spelers niet uit, brengt geen negativiteit en laat het niet alleen om hem draaien. Dat doet hij echt niet en ik denk dat dat enorm belangrijk is geweest voor die jongens. Echt geweldig.
****
35 jaar geleden was hij een van die zomerjongens. Een speler van midden twintig, met een zijscheiding die bijna net zo indrukwekkend was als zijn zijstap en Vil Kilmer-jukbeenderen.
Klassieke GAA-video's en -clips / YouTube
Meath en Donegal troffen elkaar in de halve finale van de All-Ireland. Er waren geen valse klappen of sluwe stoten. In plaats daarvan was er sprake van oprechte brutaliteit. Maar desalniettemin brutaliteit.
Donegal had ze in zekere zin gewaarschuwd.
De week voor de wedstrijd ging een jonge Ierse onafhankelijke journalist, Vincent Hogan, naar The Great Northern Hotel en ontbeet hij met de eigenaar en voor de derde keer ook manager van Donegal, Brian McEniff.
Een paar weken nadat ze Armagh in de Ulster-finale hadden verslagen, zag een hele reeks jonge journalisten de weg naar Bundoran platgelegd toen ze te horen kregen dat ze meteen door moesten naar Donegal. Voor velen was het hun eerste keer op een plek met een andere tijdzone. Het leven was er rustig, de gesprekken trager, de pinten dikker en sneller.
Volgens 'Sam's for the Hills', de gezaghebbende studie over voetbal in Donegal in die tijd door Dónal Campbell en Damian Dowds, kwamen in alle stukken twee thema's naar voren: Donegal was een prachtig graafschap, maar ze hadden geen schijn van kans tegen Meath.
Tijdens Hogans ontbijt en interview werd McEniff maar liefst zes keer onderbroken door trillende telefoons. Sommige waren zakelijke gesprekken, andere gaven advies over hoe om te gaan met Meath.
Een vrouw uit Wicklow had McEniff gebeld en hem geadviseerd ervoor te zorgen dat zijn spelers hoger sprongen dan de mannen uit Meath. 'Kun je het geloven?', vroeg McEniff.
In deze tijd waarin sommige intercounty managers, ehm, 'gesponsord' werden, was McEniff misschien wel de drukste man die je ooit kon tegenkomen. Getrouwd met zijn vrouw Cautie uit Cork, was hij ook vader van tien kinderen.
Kun je je de chaos voorstellen? En toch bewoog hij zich in zijn hotels tussen de mensen, gaf hij terloops complimenten als ijsbrekers, nam telefoontjes aan en speelde af en toe een strofe op een van de piano's als hij voorbijliep.
Niets is beter dan spelen, zeggen ze. Toen het gesprek op Meath kwam, keek McEniff uit over de golfbaan bij zijn hotel en de Atlantische golven en zei: "Geen twijfel mogelijk, ik zou dit allemaal weggeven om tegen Meath te kunnen spelen."
"Jeetje, ik zou er alles voor geven om in die wedstrijd te mogen spelen. Ik zou er alles voor geven."
Later ging Hogan naar een trainingssessie in Ballybofey en begaf zich tussen de spelers.
Donal Reid – de erfgenaam van McEniffs rugnummer 5 – zei tegen hem: "Ik denk dat het niet echt uitmaakt wat we zeggen, mensen geloven het gewoon niet. Maar deze keer is er iets anders. We staan te popelen om deze wedstrijd te zien gebeuren."
Wat veranderen de tijden toch. Donegal was deze week de enige county die geen perstoegang verleende. Wat betreft het kijken naar een trainingssessie, je zult je herinneren hoe ze een 'privacyhek' hadden neergezet om te voorkomen dat iemand hun trainingssessies kon bekijken voorafgaand aan de voorbereidingen van vorig jaar.
Terug naar de wedstrijd. Nadat de overwinning was veiliggesteld, hadden de spelers van Meath het gevoel dat de pers hen geen dienst bewees.
David Beggy zei na afloop tegen verslaggevers: "Het was waanzin van jullie om Donegal zo af te schrijven. Ze vielen ons aan zoals ik al wist en ze hielden zich niet aan de regels. Ik vraag me af of mensen beseffen hoe moeilijk het daar was? We hebben absoluut niets gekregen zonder strijd."
Flynn zelf vertelde verslaggevers: "Ik ben boos, heel erg boos. Naast alle wedstrijden die Meath de afgelopen jaren heeft gespeeld, heeft ons karakter zelden zo op de proef gesteld als deze keer."
"Ze hebben ons op de pijnbank gelegd, maar ik ben ervan overtuigd dat de geestdrift en het hart van dit team groter zijn dan ooit in de afgelopen vier jaar."
Het was niet allemaal één kant op. In 'Sam's for the Hills' herinnerde Declan Bonner zich: 'Tony (Boyle) en ik gingen voor de eerste hoge bal die binnenkwam. Terwijl ik probeerde te scoren, kwam Mick Lyons me tegen en haalde me eruit. Ik weet nog dat ik dacht dat ik vrij snel moest leren als ik op dit niveau wilde spelen.'
Sommige jongens uit Donegal kenden de kneepjes van het vak. Martin Shovlin stond bekend om zijn pijngrens die zo hoog was dat hij met het blote oog niet te zien was. Hij won de prijs voor man van de wedstrijd, maar niemand gaf hem meer straf. Barry McGowan zei: 'Ik heb twee of drie keer warmgelopen voor Martin Shovlin na tackles die een gewone man zouden hebben gedood. Hij kreeg behandeling en werd elke keer op een brancard afgevoerd.'
Anthony Molloy zei: 'Dat was een van de meest fysieke wedstrijden die we ooit hebben gespeeld. Ik zag Shovlins scheenbeen, maar hij stond gewoon op en speelde door.'
Denk maar aan onze verslaving aan nostalgie of aan het feit dat de nationale omroep drie vooraanstaande Gaelic football-analisten in dienst had: Pat Spillane, Colm O'Rourke en Joe Brolly, die in een tijd speelden waarin mannen nog mannen waren en schapen bang waren.
Het straffe en slopende karakter van voetbal werd destijds verheerlijkt en tot een fetisj gemaakt.
Als je van dat soort dingen houdt – en dat geldt voor de overgrote meerderheid van ons – dan had Flynn een van de mooiste verhalen over extreem geweld.
Het was een avond in Páirc Tailteann en de saga van vier wedstrijden tegen Dublin in '91 kwam steeds meer in beeld. Een teamvergadering een paar avonden eerder bracht de dreigende boodschap dat de training was verslapt. Dat die van Mick Lyons kwam, deed sommigen slikken.
Dus daar is Flynn, die in training rondhuppelt op het gras. Hij wurmde zich langs Lyons en voelde een dreun. Er werden woorden gewisseld en Flynn voelde dat als de kans zich voordeed, hij Lyons – ja, Mick Lyons – die kans zou geven.
'Hoe dan ook, Mick deed het nog een keer en ik draaide me om en sloeg hem zo hard als ik kon,' zei Flynn.
Het volgende moment zag ik alleen nog maar bloed. Ik sneed zijn neus doormidden. De rest van die trainingssessie keek ik om me heen, links, rechts en in het midden. Ik was echt bang dat ik in het ziekenhuis wakker zou worden.
Na de sessie moest hij naar de kleedkamer. Het was een stille ruimte. Flynn ging naar de douches en zocht een plek waar hij de binnenkomende deelnemers in de gaten kon houden.
Lyons kwam in de stoom terecht en Flynn balde zijn vuist. Lyons sloeg zijn arm om Flynn heen en feliciteerde hem met zijn moed en zijn brutaliteit. Flynn probeerde zich te verontschuldigen, maar dat werd afgewimpeld. Lyons ging onder de douche staan en waste zich met shampoo, waarbij het schuim en het bloed een roze schuim vormden. Pas toen hij in zijn auto zat, kon hij opgelucht ademhalen.
Het heeft ze tot een bepaald niveau gebracht. Het kan in hun nadeel zijn geweest. Hij is het levende bewijs.
****
In 2009 was Flynn de eerste die zich hiertegen verzette. Hij had toen al vijftien jaar last van constante pijn door zijn inspanningen op het voetbalveld.
Hij kreeg zijn eerste pijnstillende injectie in 1987 voor zijn heup. Op 44-jarige leeftijd kreeg hij een nieuwe heup.
Jarenlang voelde hij de prik van een naald om door de campagnes van Leinster en All-Ireland te komen. In zijn heup en in zijn enkel.
Hij behoorde echter tot de gelukkigen. Teamgenoot en chirurg Gerry McEntee had hem aangeraden een ziektekostenverzekering af te sluiten en de betalingen te blijven doen. Hij kreeg de steun om zich te laten opereren, uitgevoerd door Dr. Kieran O'Rourke, een broer van Colm.
Na de heupoperatie vertelde Dr. O'Rourke hem dat hij nog een operatie nodig had: een nieuwe knie, omdat zijn knie zo instabiel was geworden.
"We dachten jaren geleden dat het ons goed van pas kwam. Weet je wat? Het heeft ons eigenlijk wat gekost," zegt Flynn nu.
"Dat Meath-team dat we hadden, dankzij die instelling, hebben we twee keer All-Irelands gewonnen en hadden we een derde of vierde moeten winnen. En dat had allemaal te maken met druk en die krankzinnige training. We hebben elkaar afgemaakt, we sprongen van elkaar af en waren zo dom als wat."
Eerlijk gezegd ben ik een van de weinigen die zich daadwerkelijk heeft uitgesproken en gezegd dat het ons de das om heeft gedaan. Ik ben dol op Sean Boylan. We zijn een hechte groep, maar als ik je zou vertellen wat we hebben uitgespookt, zou je het niet geloven. De trainingswedstrijden waren erger dan ooit. Het was heftig en meedogenloos.
"Het heeft ons een niveau gebracht, maar ik zal je vertellen, het was een hoge prijs om te betalen."
En dat brengt ons terug naar de All-Ireland halve finale van 1990, toen hij Donegal versloeg met zijn 2-2.
Zijn eerste schot kwam terug van de paal en raakte Donegal-keeper Gary Walsh achter op zijn hoofd. De tweede was laat in de wedstrijd en hij zette zijn kenmerkende zwaai in en schoot de bal over Walsh heen naar het net. Ook hij kreeg die dag zijn portie straf.
"Ik zal je niet liegen, ik heb mijn borstbeen gebroken. Martin Gavigan heeft me recht voor me betrapt," herinnert hij zich.
"Het was de zwaarste dag die ik ooit heb gehad. De fysieke kracht van Donegal heeft ze waarschijnlijk de das omgedaan. Maar ik wist dat ze eraan kwamen."
"Als je de hele wedstrijd hebt gezien, was het geen geweldige pot voetbal. Het was een chaotische, glibberige dag. Maar eerlijk slaan in die wedstrijd was het moeilijkst voor mij."
Donegal was zo enthousiast en enthousiast dat hun voetbal niet echt op gang kwam. Ze sloegen 13 keer breed, terwijl Meath drie keer scoorde.
Meath was in rep en roer voor de All-Ireland finale. De halve finale vergde veel van hen en ze verloren met 0-11 tegen 0-9 van Cork.
En toch kwamen ze uit de strijd met bewondering voor Donegal.
"Een geweldige groep jongens. Donegal, een geweldige, eerlijke groep met serieus talent," benadrukt Flynn.
Ik realiseerde me niet wat een briljant mens hij was. Een paar maanden later was hij vice-aanvoerder in Australië voor de Compromise Series. Vraag het maar aan iedereen, hoeveel respect die man genoot onder de Jack O'Shea's en enkele andere groten; Paul Curran, Eamon Heary, Keith Barr, Bomber Liston, Martin was geweldig in die serie, als leider én als mens. Wat een man.
****
Terug naar zondag. Hij praat zichzelf helemaal gek. Hij denkt, en terecht gezien zijn status als speler van de maand, dat Jordan Morris degene is om in de gaten te houden.
"Hij was Meaths beste speler in de competitie. Ik denk dat hij nu bijna onbespeelbaar is en hij komt pas tien weken na die blessure terug. Wie heeft Johnny McGrath zo'n pak slaag gegeven?" vraagt hij.
"Ik denk niet dat Donegal iemand heeft die hem kan markeren.
"Als je kijkt naar Shaun Patton in de eerste helft, dan had Monaghan het zo goed. Als Meath er met nog een kwartier te gaan is, denk ik dat ze gaan winnen. De druk op Donegal, de druk op Murphy en McGuinness, individueel. Ik kijk naar Donegals tweede helft tegen Galway vorig jaar, die zit in hun kluis. Die zit in hun kluis.
"Er zit een klein gaatje in. Als Meath het volhoudt, beloof ik je..."
De regio is overspoeld met groen en goud. Het optimisme en geloof zijn terug.
Meath is terug.
****
Bekijk hier de nieuwste aflevering van The42's GAA Weekly-podcast
The 42
