FC Bayern München vs. Hamburger SV – Jimmy Hartwig over de 4-3 overwinning in München: “We winnen toch wel”

Dit interview verscheen voor het eerst in 2010 in de serie “Games of Our Lives.”

Jimmy Hartwig, een paar jaar geleden plaatste de redactie van 11FREUNDE de 4-3 overwinning van Hamburg op FC Bayern op 24 april 1982 op de 27e plaats in de top 100 van beste wedstrijden aller tijden. Waar staat deze wedstrijd op jouw persoonlijke lijst? Welke wedstrijd stond bovenaan?

De 7-3 overwinning van Bayer Uerdingen op Dynamo Dresden. Weer een geweldige wedstrijd. In mijn top 100 zou de wedstrijd Bayern tegen HSV tot de top tien behoren. Wist je dat alle doelpuntenmakers in die wedstrijd met de letter "H" begonnen? Hoeneß, Horsmann, von Heesen, Hrubesch...

...Hartwig. Vreemd, hè? Hoe het ook zij, de wedstrijd was, afgezien van de 5-1 overwinning op Real Madrid in de Europacup I van 1980, de beste wedstrijd van HSV die ik ooit heb gezien.

Wanneer heb je het voor het laatst gezien? Het is alweer een tijdje geleden. Ik herinner me dat een vriend een keer voor mijn deur stond met een videoband in zijn hand: "Jimmy, we gaan dit nu bekijken," zei hij. En toen bekeek ik mijn kopbal opnieuw, die ik in het doel van Junghans schoot – als een schot.

Ben je nostalgisch? Helemaal niet. Ik kijk liever vooruit. Toch is het fijn om de foto's van toen nog eens terug te zien. Of eraan terug te denken. Ik herinner me nog veel van die tijd. Ook de avond na de wedstrijd. Ik werd uitgenodigd in de "Aktuelles Sportstudio" in Mainz. In het vliegtuig, onderweg ernaartoe, ontmoette ik de toenmalige bondscoach, Jupp Derwall. Hij was die avond ook te gast.

Waar hadden jullie het in het vliegtuig over? Ik wilde hem ervan overtuigen dat ik bij de nationale ploeg hoorde. Zelfs vandaag de dag geloof ik nog steeds dat er toen geen betere speler op mijn positie was. Ik scoorde veertien doelpunten in 30 wedstrijden in het seizoen '82. Als verdedigende middenvelder! Tegenwoordig zou elke speler met een vergelijkbaar percentage een vaste waarde in de nationale ploeg zijn.

Was Jupp Derwall overtuigd? O, Jupp. Dat was gewoon een andere tijd. Destijds was het niet genoeg om de bal drie of vier keer te stoppen. Zelfs die veertien doelpunten waren niet genoeg. Ik speelde voor nationale jeugdteams, was aanvoerder van het Duitse B-team en presteerde constant goed. Maar Jupp Derwall zag de dingen heel anders.

Hoe voelde het om zo'n afwijzing te krijgen na die wedstrijd, je doelpunt en de titel die bijna zeker was? Ik was natuurlijk boos. Ik herhaalde mijn kritiek op hem in "Aktuelles Sportstudio". Maar Derwall bleef koppig. Hij vertelde me dat hij een overschot aan goede Duitse verdedigers had. Bernd Förster zou op mijn positie spelen. Ik antwoordde: "Nou, helaas heb ik geen broer en heb ik geen blond haar." Derwall slikte moeizaam. Ondanks de ijzige sfeer liet ik die avond de overwinning tegen Bayern niet verpesten.

Deze wedstrijd werd later vaak aangehaald als referentie voor "goed oud voetbal". Hoe was het ook alweer: goed oud voetbal? Natuurlijk waren er toen tactische trucs en waren er teams die verdedigend speelden. Maar als de inzet hoog was, was de aanpak meestal aanvallend – niet zoals nu. Het publiek werd geacht op de been te zijn, sprakeloos. Wedstrijden konden eindigen in 3-3 of 5-5. Dat is voetbal voor mij. Wie wil er nou een 1-0 overwinning zien?

In de wedstrijd stond bijna alles op het spel. De voorsprong van HSV zou bij verlies geslonken zijn tot één punt. Toch begon er vanaf de eerste minuut een openlijke confrontatie. Was dat ook een beetje roekeloos? Absoluut niet. Dat was Happels handelsmerk. En Happel roekeloos noemen zou een belediging zijn voor de majesteit. Voor Happel – en ook voor mij – was er niets erger dan nederlagen. Maar de wedstrijden die in 1-0 eindigden, waren bijzonder wreed. Ik dacht altijd: als je verliest, verlies je het hard.

Dus de aanvallende aanpak van beide teams verraste je niet? Nee. Bayern kon niet verdedigen in eigen stadion; ze moesten winnen om hun laatste kans op het kampioenschap te behouden. Dat wisten we van tevoren. En Happels motto was altijd: we willen Duits kampioen worden. En daarom spelen we voluit in de aanval. Niemand wordt kampioen door achterover te leunen. Happel maakte het niet uit of de tegenstander Darmstadt 98 of FC Bayern was.

Ze wonnen die wedstrijd, maar HSV was nog geen kampioen. Waarom was deze wedstrijd op speeldag 29 nog steeds de langverwachte finale van het seizoen? Omdat we na de wedstrijd wisten: dit is het! Wat kon ons nog meer overkomen? De week erna liepen we zo zelfverzekerd door de straten dat voetgangers angstig overstaken.

HSV bleef ongeslagen tot januari 1983. Maakte de 4-3 overwinning op Bayern München ook deel uit van de mythe van de onoverwinnelijken? Jazeker. Iedereen had respect voor teams die Bayern München versloegen. Maar wij wonnen daar niet met 1-0 of 2-1; we versloegen ze met 4-3 nadat we met 3-1 achter hadden gestaan! In de weken en maanden die volgden, waren veel teams onder de indruk van HSV, dat op zo'n manier had gewonnen in zo'n stadium van het kampioenschap, tegen zo'n tegenstander, na zo'n achterstand. De meesten van hen schrokken zich rot bij het zien van de drie letters H, S en V op het wedstrijdschema.

In Hamburg dacht niemand meer aan mogelijke nederlagen? Je zou dat arrogant vinden, maar ja, zo was het. Onze vrouwen waren er al klaar voor om maandagochtend te gaan shoppen met hun prijzengeld. Ik zei wel eens: "Schatje, je kunt die jas vandaag nog kopen, we gaan toch winnen." Na dat jaar had ze een paar jassen in haar kast hangen.

Zou HSV in de slotfase van het kampioenschap zijn gezakt als ze die aprilmiddag in München niet hadden gewonnen? Misschien was alles anders gelopen. Een kampioensflop, een Europacupflop, het hele tijdperk zou vandaag de dag wel eens in een ander daglicht kunnen staan. Maar het heeft geen zin om daar bij stil te staan. Ik ben er ook vast van overtuigd dat we het kampioenschap sowieso gewonnen zouden hebben. Misschien niet zo overtuigend, misschien waren we aan het einde wat nerveus geweest, maar we waren gewoon veel te constant in onze prestaties dit seizoen.

Hoe slaagt een team er eigenlijk in om zich met zoveel vastberadenheid terug te vechten na een 3-1 achterstand? We waren een team. Dat was ongelooflijk belangrijk voor deze wedstrijd en voor al die jaren met Happel. Ik zou ons niet eens vrienden noemen, maar wel een hechte gemeenschap. Iedereen werkte samen. Of het nu spelers als Hrubesch, Stein of Wehmeyer waren, of zelfs manager Günter Netzer. Natuurlijk waren we allemaal heel verschillend. Maar Happel, die op de een of andere manier boven iedereen uitstak, hield ons bij elkaar. En in wedstrijden als deze, wanneer het op het randje van verlies stond, was dat ongelooflijk belangrijk.

Hoe was je relatie met Ernst Happel? Heel goed. Ik was een soort pleegzoon van hem. En hij had altijd een goed oog voor me; hij wist dat ik een heethoofd was en accepteerde dat. Voor mij is Happel de beste coach onder wie ik ooit gespeeld heb. Qua voetbalkennis kon niemand aan hem tippen, en ook als mens was hij uitmuntend. Zelfs Franz Beckenbauer zegt dat. Ik ben soms in Wenen voor zaken en ik ga dan graag naar het graf van Ernst Happel om met hem te praten.

Waar heb je het over? Ik heb dialogen met hem. Over het leven.

Er wordt gezegd dat het succes van de Happel-jaren vooral te danken was aan de as Kaltz-Magath-Hrubesch. Je naam komt zelden voor in retrospectieven. Vind je dat storend? Nee. Ik weet wat ik heb bereikt; ik was een van de grootste steunpilaren van het team. En ik weet ook dat mensen me vandaag de dag kennen. En bovenal weet ik wat Happel van me vond.

Heeft Ernst Happel persoonlijk met je gesproken voor de wedstrijden? Ik had vaak speciale opdrachten. Happel kwam vaak naar me toe in de kleedkamer en zei: "Jimmy, schakel de spelverdeler uit. En als je naar voren gaat en scoort, mag je vanavond weer naar de Reeperbahn om wat te drinken."

Welk advies gaf hij je voor de 4-3 wedstrijd tegen FC Bayern? Hij wist dat ik was uitgenodigd voor de sportschool. De Reeperbahn was afgelast.

Had je een speciale opdracht? Ik moest Karl-Heinz Rummenigge uitschakelen.

Het beslissende duel van de wedstrijd? Misschien. Hij scoorde niet.

Bij rust stond HSV met 2-1 achter. Wat zei Happel in de kleedkamer? Hij mopperde met de fijnste Weense humor. "Kom op!" riep hij. Maar hij motiveerde ons, hij spoorde ons aan.

In de 64e minuut maakte Bayern de 3-1. Uli Stein liet een perfect te redden kopbal van Dieter Hoeneß door zijn handschoenen glippen... Ja, dat klopt. Uli heeft soms veel fouten gemaakt. Maar hij had dat seizoen al zoveel wedstrijden voor ons gewonnen. Het deerde ons niet. We bleven doorgaan. De absolute waanzin was natuurlijk de goal van Thomas von Heesen, die ons weer in de wedstrijd bracht. Hij was toen pas 20 jaar oud, en toen marcheerde hij over de hele lengte van het veld en knalde de bal in de hoek. Dat was een typisch HSV-doelpunt.

Hoe dan? Bij HSV ging het er destijds zo aan toe: een speler, ongeacht zijn leeftijd, 20 of 35, pakte de bal en ging ervandoor. Altijd vooruit. Altijd op doel af. Of op zoek naar de houten bal van Horst Hrubesch. Zoals het doelpunt dat de 4-3 maakte.

Was deze overwinning ook een bron van voldoening voor jou? Je had immers alle spelers verslagen die in de nationale ploeg de voorkeur kregen? Ik zou het geen voldoening noemen. Natuurlijk is het altijd een geweldig gevoel om in München te winnen, want Bayern was toen ook de maatstaf. En stiekem was ik ook blij dat Paul Breitner helemaal niet speelde in deze wedstrijd.

Waarom? We waren nooit de beste vrienden. In de maanden voorafgaand aan het WK van 1982 sprak hij zich herhaaldelijk tegen mij uit tegenover Jupp Derwall en vóór de nominatie van Hansi Müller. Uiteindelijk werd ik niet in de WK-selectie opgenomen – Hansi Müller, die toen nog kampte met de gevolgen van een blessure, kreeg zelfs de voorkeur boven mij. Dat was behoorlijk zuur. Breitner heeft me in feite een WK ontnomen.